Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. Nr 95, poz. 425 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz. U. Nr 57, poz. 358).
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 listopada 2001 r. w sprawie uprawiania alpinizmu (Dz. U. Nr 145, poz. 1624).
- Rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. Nr 135, poz. 1516).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U. Nr 12, poz. 67 i Dz. U. Nr.18, poz. 102).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 lutego 1997r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U. Nr 18, poz. 102).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 września 2001r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej (Dz. U. Nr 101, poz. 1095).
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2001r. Nr 55, poz. 578).
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2001 r. w sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek (Dz. U. Nr 72, poz. 752).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6 poz. 69).
- Statut Franciszkańskiego Liceum Ogólnokształcącego w Toruniu.
1. Zasady ogólne
- Wycieczki i inne formy turystyki są integralną formą działalności wychowawczej szkoły.
- Przy organizowaniu i przeprowadzaniu wycieczek współdziałają nauczyciele, rodzice i uczniowie.
2. Warunki i sposób organizowania przez szkołę krajoznawstwa i turystyki
- Działalność szkoły w zakresie krajoznawstwa i turystyki ma na celu:
a) poznawanie kraju, jego środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków kultury i historii;
b) poznawanie kultury i języka innych państw;
c) poszerzenie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego;
d) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży zasad ochrony środowiska naturalnego oraz umiejętności korzystania z zasobów przyrody;
e) upowszechnianie form aktywnego wypoczynku;
f) podnoszenie sprawności fizycznej;
g) wspomaganie rodziców w procesie wychowania;
h) przeciwdziałanie patologii społecznej; poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach. - Krajoznawstwo i turystyka w szkole może być organizowana w ramach zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych.
- Organizacja imprez o charakterze krajoznawczym i turystycznym może mieć następujące formy:
a) wycieczki przedmiotowe, organizowane w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania, w ramach danego przedmiotu lub przedmiotów pokrewnych;
b) wycieczki krajoznawczo-turystyczne;, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych – zwane dalej „wycieczkami”,
c) imprezy krajoznawcze-turystyczne, takie jak: biwaki, rajdy, konkursy, turnieje;
d) imprezy turystyki kwalifikowanej i obozy wędrowne;
e) imprezy wyjazdowe- związane z realizacją programu nauczania, takie jak: zielone szkoły, szkoły zimowe, obozy ekologiczne.
3. Organizacja wycieczek
- Organizacja i program wycieczek i imprez powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznych.
- Wycieczka lub impreza powinna być należycie przygotowana pod względem programowym i organizacyjnym, a także omówiona ze wszystkimi uczestnikami w zakresie celu wycieczki, trasy, harmonogramu i regulaminu.
- Jako środki transportu dopuszcza się:
a) wynajęty autokar,
b) PKP,
c) środki komunikacji miejskiej i międzymiastowej. - Zasady bezpieczeństwa w czasie korzystania ze środków komunikacji:
a) wycieczka autokarowa – kierownik wycieczki wsiada pierwszy i ustala kolejność zajmowania miejsc. Kierownik wycieczki siada przy drzwiach z przodu autobusu. Opiekun wsiada ostatni i zajmuje miejsce z tyłu autokaru przy drzwiach. Przed odjazdem należy sprawdzić listę obecności. W czasie jazdy uczestnicy wycieczki siedzą na wyznaczonych miejscach. Przy wysiadaniu z autokaru – pierwszy wysiada opiekun i stojąc przy drzwiach ustawia młodzież, zwraca uwagę, aby nie przebiegała przez jezdnię. Uczestnicy wycieczki zostawiają porządek w autokarze i zabierają swoje rzeczy. Kierownik wysiada ostatni – sprawdza autokar. Po wyjściu z autobusu należy uformować grupę i sprawdzić listę obecności.
b) jazda pociągiem, autobusem miejskim i tramwajem-w porozumieniu z kierownikiem pociągu należy zabezpieczyć drzwi w wagonie, w którym jedzie młodzież. Jeżeli konieczny jest podział uczestników wycieczki na grupy – należy dokonać wcześniej
i ustalić zasady. W każdym przedziale powinna znajdować się dorosła osoba. Kierownik wycieczki wsiada pierwszy, rozdziela młodzież i opiekunów w przedziałach, sprawdza listę obecności. Jeden z opiekunów wsiada ostatni. W czasie jazdy pociągiem uczestnikom nie wolno otwierać okien i wychylać się, należy zachować porządek i czystość. Przy wysiadaniu kolejność odwrotna – pierwszy wysiada opiekun i na peronie ustawia młodzież. Kierownik wysiada – sprawdza przedziały. Po uformowaniu grupy sprawdzamy listę obecności. - Udział uczniów w wycieczkach i imprezach wymaga pisemnej zgody rodziców bądź prawnych opiekunów. Podpisane oświadczenia przechowuje kierownik wycieczki.
- Rodzice najpóźniej dwa dni przed wycieczką powinni być pisemnie powiadomieni o:
a) miejscu i godzinie zbiórki na wycieczkę,
b) miejscu i przewidywanej godzinie powrotu z wycieczki,
c) dokładnym adresie pobytu wraz z numerem telefonu,
d) przewidywanej trasie wycieczki. - W wycieczkach nie mogą brać udziału uczniowie w stosunku do których istnieją przeciwwskazania lekarskie.
- Rodzice zobowiązani są poinformować kierownika wycieczki o stanie zdrowia dziecka, prowadzonym leczeniu, ewentualnych alergiach i innych przeciwwskazaniach.
- Uczestnicy wycieczki i imprezy powinni być ubezpieczeni od następstw nieszczęśliwych wypadków, a w przypadku wycieczki lub imprezy zagranicznej jest to ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia.
- Zgodę na zorganizowanie wycieczek i imprez wyraża dyrektor szkoły.
- Kierownika wycieczki wyznacza dyrektor szkoły spośród pracowników pedagogicznych szkoły posiadających odpowiednie kwalifikacje (nie dotyczy imprez turystyki kwalifikowanej i obozów wędrownych, których obowiązują osobne przepisy zawarte
w rozporządzeniu MENiS – u z dnia 8 listopada 2001):
a) ukończony kurs pedagogiczny,
b) uprawnienia instruktora harcerskiego,
c) uprawnienia przewodnika turystycznego, instruktora turystyki kwalifikowanej
lub pilota wycieczek,
d) uprawnienia trenera odpowiedniej dyscypliny sportu. - Na kierownika wycieczki może być również wyznaczona przez dyrektora szkoły inna osoba pełnoletnia posiadająca powyższe kwalifikacje.
- Warunkiem wyjazdu klasy na wycieczki, imprezy szkolne jest co najmniej 80 % udział
uczniów z danej klasy. - Opiekunem wycieczki lub imprezy może być nauczyciel albo, po uzyskaniu zgody dyrektora szkoły, inna pełnoletnia osoba.
- Kierownik wycieczki uzgadnia termin i cel wycieczki z dyrektorem szkoły.
- Po uzgodnieniu terminu z dyrektorem kierownik wycieczki pobiera pakiet dokumentów do wypełnienia:
a) kartę wycieczki w 2 egzemplarzach,
b) harmonogram wycieczki w 2 egzemplarzach,
c) listę uczestników w 2 egzemplarzach,
d) wzór zgody rodziców na uczestnictwo dziecka w wycieczce,
e) wzór oświadczeń rodziców w sprawie hospitalizacji, leczenia oraz odpowiedzialności za szkody materialne wyrządzone przez młodzież oraz o zażywaniu i posiadaniu niedozwolonych używek,
f) wzór oświadczenia kierownika wycieczki i opiekunów w sprawie odpowiedzialności za zdrowie i życie uczestników wycieczki,
g) regulamin wycieczki. - Wypełnioną dokumentację kierownik wycieczki składa u dyrektora szkoły w celu zatwierdzenia. Terminy składania dokumentacji:
– Wycieczki poza teren szkoły (tzw. wyjścia z klasą) – 2 dni przed terminem wyjazdu
– Wycieczki 1 dniowe – 3 dni przed terminem wyjazdu
– Wycieczki 3 dniowe – 5 dni przed terminem wyjazdu
– Wycieczki powyżej 3 dni – 10 dni przed terminem wyjazdu - Rozliczenia kosztów wycieczki dokonuje kierownik wycieczki. Z rozliczeniem zapoznaje uczniów oraz ich rodziców. Rozliczenie przechowuje wraz z dokumentacją wycieczki do końca roku szkolnego.
4. Opieka w czasie imprez i wycieczek
- Opiekę nad uczniami biorącymi udział w wycieczce sprawuje kierownik i opiekunowie grupy.
- Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala się uwzględniając wiek, stopień rozwoju psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki,
w jakich będą się one odbywać. - Wymagana liczba opiekunów na wycieczkach:
a) pieszych poza teren szkoły w tej samej miejscowości, tzw. wyjścia z klasą obowiązuje
jeden opiekun na 25 osób, powyżej 25 osób ? jeden opiekun na każdych 25 uczniów;
b) turystyczno – krajoznawczych (wycieczki rowerowe, rajdy górskie, spływy kajakowe)
– 2 opiekunów na 10 osób,
c) przy użyciu środków lokomocji miejskiej i międzymiastowej- 1 na 15 osób,
d) autokarowych- 1 na 15 osób,
e) autokarowych w jednym konkretnym celu (kino, teatr, wystawa)- 1 na 25 osób,
f) środkami PKP- jeden opiekun w każdym przedziale (np.1 na 7 osób w drugiej klasie),
g) górskie powyżej 1000 m n. p. m.- 1 na 10 osób,
h) jeżeli w grupie są uczniowie niepełnosprawni, niezależnie od rodzaju wycieczki, powinien być zapewniony dodatkowy opiekun zajmujący się maksymalnie pięcioma uczniami z orzeczeniem o niepełnosprawności. - Wycieczki piesze lub narciarskie na terenach górskich, leżących na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz leżących powyżej 1000 m. n. p. m. lub których zagospodarowanie rekreacyjno-sportowe kwalifikuje do uprawiania turystyki, rekreacji ruchowej i sportu w górach, mogą prowadzić wyłącznie górscy przewodnicy turystyczni.
- W wycieczkach rowerowych mogą brać udział uczniowie posiadający kartę rowerową. Długość dziennych odcinków trasy nie powinna przekraczać 20 km. Należy wybierać ścieżki rowerowe bądź drogi o małym natężeniu ruchu.
- Zabrania się prowadzenia wycieczek z młodzieżą podczas burzy, śnieżycy i gołoledzi.
- Niedopuszczalne jest urządzanie ślizgawek i lodowisk na rzekach, stawach, jeziorach
i innych zbiornikach wodnych. - W czasie gwałtownego załamania warunków pogodowych należy wycieczkę odwołać.
- Nie wolno uczestnikom wycieczki zezwalać na kąpiel, pływanie na łodziach, kajakach, jeżeli nie zostało to uwzględnione w programie wycieczki.
- Jeżeli specyfika wycieczki tego wymaga, jej uczestników zaznajamia się z zasadami bezpiecznego przebywania nad wodą lub w górach.
- Osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki mogą pływać oraz kąpać się tylko
w obrębie „kąpielisk” i „pływalni” w rozumieniu przepisów określających warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się
i uprawiających sporty wodne. - Nauka pływania może odbywać się tylko w miejscach specjalnie do tego celu wyznaczonych i przystosowanych.
- Uczącym się pływać i kąpiącym się zapewnia się stały nadzór ratownika lub ratowników i ustawiczny nadzór opiekuna lub opiekunów ze strony szkoły bądź placówki.
- Kajaki i łodzie, z których korzystają uczestnicy wycieczek wyposaża się w sprzęt ratunkowy.
- Ze sprzętu pływającego korzystają jedynie osoby przeszkolone w zakresie jego obsługi oraz posługiwania się wyposażeniem ratunkowym.
- Niedopuszczalne jest używanie łodzi i kajaków podczas silnych wiatrów.
- Do obowiązku kierowników i opiekunów wypoczynku dzieci i młodzieży, których uczestnicy korzystają z ogólnodostępnych kąpielisk i pływalni, należy:
- a) zapoznanie uczestników z regulaminem danego kąpieliska lub pływalni oraz czuwanie nad jego ścisłym przestrzeganiem,
- b) uzgodnienie z kierownikiem kąpieliska lub pływalni warunków i sposobu korzystania z kąpieliska lub pływalni zapewniających bezpieczeństwo uczestnikom.
- Przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz przybycia do punktu docelowego należy bezwzględnie sprawdzić stan liczbowy uczniów.
- Długość trasy i tempo należy dostosować do wydolności najsłabszego uczestnika każdej wycieczki.
- W przypadku, gdy podczas trwania wycieczki miał miejsce wśród jego uczestników wypadek, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania w razie wypadków w szkołach i placówkach publicznych.
5. Obowiązki kadry i uczestników wycieczki
- Do obowiązków kierownika wycieczki należy:
a) przed planowanym wyjazdem uzyskać zgodę dyrekcji na organizację wycieczki;
b) opracowanie programu i harmonogramu wycieczki lub imprezy;
c) tworząc program wycieczki (imprezy) należy pamiętać:
– powinien zawierać opis celów edukacyjnych wycieczki i harmonogram zajęć;
– powinien być dostosowany do możliwości percepcyjnych, emocjonalnych, i zdrowotnych uczestników (wycieczki piesze lub inne wymagające większego wysiłku fizycznego muszą uwzględniać kondycje uczestników);
– powinien obejmować cały czas pobytu na wycieczce,
– planować aktywny udział wszystkich uczestników, chociażby w sprawach organizacyjnych, porządkowych, w prowadzeniu zabaw i gier podczas podróży czy
w miejscu pobytu;
d) wypełnienie oraz przedłożenie dyrekcji karty wycieczki w celu zatwierdzenia, jeżeli jest przewidziany nocleg, należy dołączyć adres i numery telefonów;
e) opracowanie regulaminu i zapoznanie z nim wszystkich uczestników oraz ich rodziców;
f) regulamin wycieczki (imprezy) powinien zawierać następujące elementy:
– nazwa imprezy;
– organizator (adres, kontakt imienny);
– termin;
– trasa (kiedy wycieczka jest kilkudniowa- z rozbiciem na poszczególne dni);
– odpłatność (ile, do kiedy wpłacać, gdzie wpłacać), co w ramach odpłatności uczestnik będzie miał zagwarantowane;
– wymagania zdrowotne;
– wymagania w zakresie ekwipunku, ubioru;
– zasady obowiązujące na wycieczce (podczas imprezy);
g) zapewnienie warunków do pełnej realizacji programu i regulaminu wycieczki lub imprezy oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie;
h) zapoznanie uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnienie warunków
ich przestrzegania;
i) jeżeli specyfika wycieczki tego wymaga, należy zaznajomić jej uczestników
z zasadami bezpiecznego przebywania nad wodą lub w górach;
j) określenie zadań opiekuna w zakresie realizacji programu, zapewnienia opieki
i bezpieczeństwa uczestnikom wycieczki lub imprezy;
k) nadzór nad zaopatrzeniem uczestników w niezbędny sprzęt i ekwipunek oraz posiadanie apteczki pierwszej pomocy;
l) organizacja transportu, wyżywienia i noclegów dla uczestników;
m) na kilka dni przed wyjazdem na wycieczkę autokarową powyżej 100 km kierownik wycieczki może zgłosić na policję prośbę o kontrolę pojazdu.
n) podział zadań dla uczestników;
o) posiadanie przy sobie listy wszystkich uczestników z adresem, numerem telefonu
i numerem PESEL;
p) udzielenie natychmiastowej pomocy w razie wypadku, w szczególnym wypadku wezwanie pogotowia oraz powiadomienie rodziców (prawnych opiekunów) i dyrektora szkoły,
q) dysponowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki lub imprezy;
r) podsumowanie, ocena i rozliczenie finansowe imprezy po jej zakończeniu.
s) dokumentowanie wycieczek:
– obowiązkowo- formalna dokumentacja (sprawozdanie, rozliczenie finansowe);
– nieobowiązkowo- nieformalna, świadcząca o efektach wycieczki (film, kronika, album, wystawa fotografii lub pamiątek, relacje w prasie szkolnej w innej, opisy, eksponaty, pomoce dydaktyczne); - Do obowiązków opiekuna wycieczki należy:
a) sprawdzanie stanu liczbowego jej uczestników przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego;
b) opieka nad powierzonymi mu uczniami;
c) współdziałanie z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki lub imprezy;
d) nadzór nad przestrzeganiem regulaminu przez uczestników ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa;
e) nadzorowanie wykonywania zadań przydzielonych uczniom;
f) wykonywanie innych zadań zleconych przez kierownika;
g) sprawdzenie, czy wyposażenie pokojów spełnia wymagania, a otoczenie miejsca noclegu jest bezpieczne. - Uczestnik wycieczki jest zobowiązany:
a) przybyć na miejsce zbiórki najpóźniej 20 minut przed wyjazdem;
b) swoje przybycie zgłosić kierownikowi wycieczki;
c) poinformować opiekuna wycieczki o ewentualnym złym samopoczuciu;
d) wykonywać polecenia kierownika, opiekunów, pilota i przewodnika;
e) przestrzegać zakazu palenia papierosów, picia alkoholu, zażywania narkotyków oraz innych środków odurzających,
f) w środkach transportu zająć miejsce w wyznaczone przez opiekuna;
g) nie zaśmiecać pojazdu;
h) korzystać z urządzeń technicznych zgodnie z ich przeznaczeniem;
i) w czasie postoju i zwiedzania nie oddalać się od grupy bez zgody opiekuna;
j) dbać o higienę i schludny wygląd;
k) nie oddalać się z miejsca zakwaterowania bez zgody opiekuna;
l) w czasie przebywania w schroniskach i innych obiektach noclegowych przestrzegać postanowień i regulaminów tych obiektów;
m) zachowywać się zgodnie z ogólnymi zasadami dobrego wychowania i kultury;
n) pomagać słabszym i być życzliwym wobec innych uczestników.
Wobec uczestników, którzy nie przestrzegają regulaminu i zasad przepisów bezpieczeństwa, będą wyciągnięte konsekwencje zgodnie z kryteriami ocen z zachowania zawartych w wewnątrzszkolnym systemie oceniania. W przypadku naruszenia przez ucznia § 5 punkt 3 podpunkt e regulaminu zawiadamia się jego rodziców (prawnych opiekunów) oraz dyrektora szkoły. Rodzice (prawni opiekunowie) zobowiązani są do natychmiastowego odebrania dziecka z wycieczki. W przypadku konieczności wezwania karetki w związku z naruszeniem tego punktu regulaminu kosztami obciążani są rodzice / prawni opiekunowie.
6. Wycieczki zagraniczne
- Szkoły mogą organizować wycieczki i imprezy zagraniczne w formach, o których mowa w §2 p.3 .
- Zgodę na zorganizowanie wycieczek i imprez, o których mowa w ust. 1 wyraża dyrektor szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego i organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
- Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, zawiera w szczególności:
a) nazwę kraju,
b) czas pobytu,
c) program pobytu,
d) imię i nazwisko kierownika lub opiekunów,
e) listę uczniów biorących udział w wyjeździe wraz z określeniem ich wieku. - Kierownikiem wycieczki zagranicznej może być osoba znająca język obcy w stopniu umożliwiającym porozumienie się w kraju docelowym.
7. Finansowanie wycieczek
- Szkolna działalność w zakresie krajoznawstwa i turystyki może być finansowana ze środków pozabudżetowych, w szczególności:
- z odpłatności uczniów biorących w niej udział,
- ze środków pochodzących z działalności samorządu uczniowskiego i organizacji młodzieżowych działających na terenie szkoły,
- ze środków wypracowanych przez uczniów,
- ze środków przekazanych przez Radę Rodziców lub Radę Szkoły, a także osoby fizyczne i prawne,
- ze środków pozyskanych od organizacji i stowarzyszeń wspierających oświatę oraz od sponsorów.
- Kierownicy i opiekunowie wycieczek i imprez nie ponoszą kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia. Wydatki z tego tytułu pokrywa się ze środków, o których mowa w ust. 1.
- Rodzice, którzy zadeklarowali udział swojego dziecka w wycieczce, a następnie deklarację tę wycofali, zobowiązani są do pokrycia strat, jakie powstały z tego tytułu.
8. Postanowienia końcowe
- Uczniowie, którzy nie uczestniczą w wycieczce klasowej organizowanej w dniach zajęć szkolnych mają obowiązek brać udział w zajęciach z klasą wskazaną przez wychowawcę lub dyrektora szkoły.
- Listę tych uczniów wraz z rubrykami do odnotowania frekwencji wychowawca dołącza do odpowiedniego dziennika lekcyjnego.
- Na odstępstwa od wyżej wymienionych punktów regulaminu musi wyrazić zgodę dyrektor szkoły.
- Sprawy nie objęte regulaminem rozstrzyga się na podstawie przepisów nadrzędnych stanowiących podstawę jego opracowania.
- Zasady turystyki kwalifikowanej i obozów wędrownych określają odrębne przepisy.